ψωροκώσταινα

Πάμφτωχη γυναίκα από το Ναύπλιο, στα χρόνια του Καποδίστρια, η οποία εργαζόταν ως υπηρέτρια σε διάφορα σπίτια. Επειδή όμως δεν κατόρθωνε να ικανοποιήσει τις ανάγκες της με την εργασία της, έφτασε σε απόγνωση. Σύγχρονοί της στο Ναύπλιο, έλεγαν, ότι η δυστυχισμένη αυτή γυναίκα ήταν σύζυγος κάποιου χωρικού Κώστα, τον οποίο σκότωσαν οπαδοί του Συντάγματος και λεηλάτησαν τα υπάρχοντά του, αφού έδιωξαν από το φτωχόσπιτό του τη γυναίκα του. Εξαιτίας του περιστατικού αυτού η χήρα μάλλον παραφρόνησε, και επειδή δεν είχε να ζήσει ζητιάνευε. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι η Ψ. είπε στον φιλέλληνα αρχαιολόγο Ρος: «Αφέντη, το Σύνταγμα μού ’φαγε τον Κώστα μου και και τα δώδεκά μας γουρούνια». Παράλληλα με την επαιτεία, η Ψ. έκανε και τον αχθοφόρο και επειδή διαμαρτυρόταν διαρκώς για την τύχη της και την αστοργία του Κυβερνήτη, τη θεωρούσαν έναν από τους πιο ιδιόρρυθμους τύπους της εποχής της. Στα χρόνια εκείνα το ελληνικό κράτος είχε φτάσει σε τέτοια οικονομική εξαθλίωση, ώστε λέγεται ότι, όταν έφτασε ο Καποδίστριας στην Αίγινα, στο κρατικό ταμείο δεν υπήρχε παρά ένα μόνο ισπανικό νόμισμα και αυτό κίβδηλο. Για τον λόγο αυτό η Ελλάδα παρομοιάστηκε σκωπτικά με την Ψ. Η φράση «Τί να περιμένει κανείς από την Ψ.;» έγινε μάλιστα παροιμιώδης, κυρίως όταν στα χρόνια της Βαβαροκρατίας διαλύθηκαν τα άτακτα στρατιωτικά σώματα των αγωνιστών, που περιφέρονταν πειναλέα στους δρόμους. Οι αδικημένοι αυτοί άνθρωποι, για να χλευάσουν την αντιβασιλεία, την αποκάλεσαν Ψωροκώσταινα. Ο χαρακτηρισμός αυτός μεταφέρθηκε και στις εφημερίδες και τελικά γενικεύτηκε σε όλη τη χώρα.

* * *

η, Ν

ειρων. το ελληνικό κράτος, η Ελλάδα.

[ΕΤΥΜΟΛ. < ψώρα + Κώσταινα].